O κύκλος μαθημάτων Οθωμανικής Γλώσσας & Παλαιογραφίας συνιστά σεμινάριο του Προγράμματος Οθωμανικών Σπουδών. Διδάσκων είναι ο Δημήτρης Λούπης, επιστημονικός συνεργάτης, φιλοξενούμενος στο εν λόγω πρόγραμμα με αντικείμενο έρευνας την οθωμανική επιγραφική. Επιστημονική υπεύθυνη του έργου είναι η Ευαγγελία Μπαλτά. Ο κύκλος μαθημάτων διάρκειας οκτώ μηνών (Οκτώβριος - Μάιος) χρηματοδοτείται από το Turkish Cultural Foundation (www.turkishculturalfoundation.org). Αντικείμενο του σεμιναρίου, το οποίο έχει τριετή διάρκεια, είναι η διδασκαλία της οθωμανικής γλώσσας και της παλαιογραφίας της. Το μάθημα, οργανωμένο κατά το ακαδημαϊκό ημερολόγιο, πραγματοποιείται σε τρίωρες συναντήσεις ανά εβδομάδα και διαρθρώνεται σε δύο εξάμηνα δεκατεσσάρων τριώρων το καθένα. Κατά τη δέκατη τέταρτη συνάντηση κάθε εξαμήνου προβλέπεται γραπτή εξέταση. Ο κύκλος απευθύνεται σε φοιτητές (προπτυχιακούς, μεταπτυχιακούς, διδακτορικούς) και ερευνητές, οι οποίοι ενδιαφέρονται να μάθουν την οθωμανική γλώσσα για να μπορούν να προσεγγίσουν οποιασδήποτε μορφής πηγή κειμενικού χαρακτήρα.
Το αυξανόμενο ενδιαφέρον των ιστορικών σπουδών στην Ελλάδα για τη μελέτη της οθωμανικής περιόδου καθιστά αναγκαία την εκπαίδευση στην προσέγγιση πηγών σε οθωμανική γλώσσα και το Πρόγραμμα Οθωμανικών Σπουδών αναπτύσσει παράλληλα με τις ερευνητικές του δραστηριότητες και υποστηρικτικές διδακτικές δράσεις ενισχύοντας τη μελέτη της περιόδου αυτής.
Οργάνωση μαθήματος
Όπως προαναφέρθηκε, το πρόγραμμα αποτελεί έναν τριετή κύκλο σπουδών. Το πρώτο έτος (Επίπεδο Ι) είναι εισαγωγικό και κατά τη διάρκειά του δίνεται έμφαση στα βασικά μορφοσυντακτικά φαινόμενα της γλώσσας, ενώ γίνεται εμπέδωση και εξάσκηση σε έντυπα κείμενα. Στο δεύτερο έτος (Επίπεδο ΙΙ) ολοκληρώνεται η διδασκαλία των μορφοσυντακτικών φαινομένων, γίνεται εξάσκηση σε έντυπα και χειρόγραφα κείμενα, και εισάγεται η τάξη στην οθωμανική παλαιογραφία. Στο τρίτο έτος (Επίπεδο ΙΙΙ) η γνώση της οθωμανικής γλώσσας και της παλαιογραφίας της τελειοποιείται, γίνεται εμβάθυνση σε τύπους αφηγηματικών κειμένων (λογοτεχνία, ιστοριογραφία, αρχειακά τεκμήρια διαφόρων τύπων και περιόδων, επιγραφική), ούτως ώστε ο απόφοιτος να είναι ικανός να προσεγγίσει κειμενικές πηγές του ενδιαφέροντός του και να τις χρησιμοποιήσει στην έρευνά του.
Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 διδάσκονται τα Επίπεδα ΙI και ΙΙI. Η οργάνωση του μαθήματος γίνεται κατά τα εκπαιδευτικά πρότυπα του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του εκεί κέντρου εκπαίδευσης Bok Center for Education, όπου ο διδάσκων Δημήτρης Λούπης εκπαιδεύτηκε στην οργάνωση ακαδημαϊκών μαθημάτων και τη διδασκαλία τους ασκούμενος ως Teaching Fellow στα πλαίσια των διδακτορικών του σπουδών.
Στην πρώτη συνάντηση κάθε έτους δίνεται Αναλυτικός Προγραμματισμός Μαθήματος (Syllabus), όπου αναφέρεται η ταυτότητα του μαθήματος, η περιγραφή του, το διδακτικό υλικό, ο ενδεικτικός προγραμματισμός των συναντήσεων κάθε εξαμήνου και το περιεχόμενό τους, ο τρόπος αξιολόγησης, τέλος μία βασική βιβλιογραφία με μεθόδους και εγχειρίδια εκμάθησης της οθωμανικής, γραμματικές και λεξικά, εκδόσεις παλαιογραφίας και διπλωματικής. Για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του κύκλου έχει δημιουργηθεί ηλεκτρονικός φάκελος του μαθήματος, όπου βρίσκονται αναρτημένα σε μορφή pdf όλα τα φυλλάδια, αναλυτικές παρουσιάσεις μορφοσυντακτικών φαινομένων, εργασίες, πρόσθετο υλικό εξάσκησης, τέλος βασικές εκδόσεις, οι οποίες αποτελούν μια απαραίτητη 'βιβλιοθήκη' προς άμεση χρήση των εγγεγραμμένων μαθητών.
Η εισαγωγή στα Επίπεδα ΙΙ και ΙΙΙ για μαθητές που δεν έχουν διδαχθεί τα προηγούμενα επίπεδα γίνεται με γραπτές εξετάσεις στα τέλη Σεπτεμβρίου κάθε ακαδημαϊκού έτους. Με την ολοκλήρωση του τριετούς κύκλου παρέχεται βεβαίωση σπουδών. Η εγγραφή γίνεται κατά την πρώτη συνάντηση κάθε επιπέδου. Για το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 οι διδασκόμενοι καλούνται να καταβάλουν ετήσιο αντίτιμο εγγραφής των 50 €.
Η συμμετοχή των μαθητών ελέγχεται με λήψη παρουσιών σε κάθε συνάντηση, παρακολουθείται η συμμετοχή τους στο κάθε μάθημα, ελέγχονται και διορθώνονται οι εργασίες για το σπίτι, ενώ στο τέλος κάθε εξαμήνου υπάρχει γραπτή εξέταση. Η τελική αξιολόγηση έτους έχει ως εξής:
Γραπτές ασκήσεις/εργασίες: 20%
Γραπτή εξέταση τέλους χειμερινού εξαμήνου: 30%
Γραπτή εξέταση τέλους εαρινού εξαμήνου: 30%
Συμμετοχή στην τάξη, παρακολούθηση: 20%
Η μη προσέλευση σε τέσσερις ή περισσότερες από τις δεκατέσσερις συναντήσεις ανά εξάμηνο θεωρείται ανεπαρκής παρακολούθηση. Σε αυτήν την περίπτωση δεν δίνεται η βεβαίωση σπουδών, η οποία παρέχεται με το πέρας του τριετούς κύκλου.
Μορφοσυντακτικά φαινόμενα (πρόσβαση σε εγγεγραμμένους)
Βιβλιοθήκη (πρόσβαση σε εγγεγραμμένους)
ΕΠΙΠΕΔΟ ΙΙΙ
Προγραμματισμός μαθήματος 2014-2015
Κείμενα (πρόσβαση σε εγγεγραμμένους)
Θέματα παλαιογραφίας (πρόσβαση σε εγγεγραμμένους)
Μορφοσυντακτικά φαινόμενα (πρόσβαση σε εγγεγραμμένους)
Βιβλιοθήκη (πρόσβαση σε εγγεγραμμένους)
Σχόλια μαθητών
Όλοι έχουμε δικαίωμα στο ταξίδι της γνώσης. Τα οθωμανικά προσφέρουν αυτό το ταξίδι σε πολλούς παρουσιάζοντας τον κόσμο των γραμμάτων μίας άλλης εποχής. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να καταπιάνεται κανείς με μία γλώσσα που έχει σβήσει στους αιώνες, η οποία θα του προσφέρει πολύτιμες γνώσεις και μέσω αυτής θα μπορέσει να ανακαλύψει τα μυστικά ενός ολόκληρου πολιτισμού.
Αθηνά Γεροχρήστου
Φοιτήτρια Ιστορίας-Αρχαιολογίας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Αναμφίβολα, η εκμάθηση των οθωμανικών προσφέρει μία μοναδική εμπειρία γνώσης ενός χώρου εν πολλοίς αγνώστου. Πολύ περισσότερο, όμως, προσφέρει ένα ειρηνικό γεφύρωμα ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Έτσι, μέσα από ένα τόσο καλά οργανωμένο σεμινάριο αποκαλύπτεται ένα κοινό γλωσσικό παρελθόν και παρόν επιβεβαιώνοντας τη διαπίστωση πως τους δύο λαούς τους ενώνουν πιο πολλά από όσα τους χωρίζουν.
Αλκιβιάδης Παντόπουλος
Μεταπτυχιακός φοιτητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Δύο όμοροι λαοί, φορείς πολιτισμών που διαμόρφωσαν την ανθρώπινη ιστορία, οφείλουν και πρέπει να κάνουν εκείνα τα απαραίτητα βήματα για τη γνωριμία τους. Στην περίπτωση της Ελλάδας και της Τουρκίας, που η μοίρα τους υπήρξε κοινή για αιώνες, παρατηρείται μία στασιμότητα και οι αλλαγές που ήδη αρχίζουν να συντελούνται είναι ευοίωνες. Η εκμάθηση της οθωμανικής γλώσσας και η εισαγωγή μας στην παλαιογραφία ενός μέρους του ισλαμικού χώρου ανοίγουν το δρόμο για τη γνωριμία μας με τον κόσμο του ισλάμ.
Το μάθημα των οθωμανικών στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών κατά το ακαδημαϊκό έτος 2012-2013 υπήρξε μια ανέλπιστα ευχάριστη έκπληξη στον αθηναϊκό ακαδημαϊκό ορίζοντα.Το ενδιαφέρον μου, εικαστικό και γλωσσικό, είχε ξεκινήσει παλαιότερα, μετά από μία πρώτη επαφή με τα μνημεία και τις επιγραφές της οθωμανικής τέχνης στην Τουρκία. Αρχικώς έλαβα πτυχίο αρχαιολογίας, αλλά συνέχισα σπουδές στον τομέα της μετάφρασης στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και πλέον ασχολούμαι επαγγελματικά με τη μετάφραση. Με δεδομένη πλέον την αγάπη μου για την τουρκική γλώσσα, την οποία μαθαίνω πιο εντατικά τα τελευταία δύο χρόνια, πληροφορήθηκα με χαρά τη δημιουργία του Κύκλου Οθωμανικής Γλώσσας και Παλαιογραφίας. Θα με ενδιέφερε ιδιαιτέρως να συνεχίσω την εκμάθηση των οθωμανικών, με απώτερο στόχο τη μετάφραση χειρογράφων, πέρα από την προφανή ικανοποίηση της απλής ανάγνωσης. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα βρίσκω εξάλλου την επαφή με στοιχεία της αραβικής και της περσικής γλώσσας, τις οποίες σκοπεύω να γνωρίσω καλύτερα μελλοντικά.
Είναι σημαντικό να έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε ένα άρτια δομημένο μάθημα, με πληρέστατη βιβλιογραφία, αλλά και με χρήση εργαλείων, όπως η ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του μαθήματος με εγχειρίδια γλώσσας, γραμματικής και λεξικά, που διευκολύνουν κατά πολύ την παρακολούθηση και εμπέδωση της διδακτέας ύλης. Ελπίζουμε στην ολοκλήρωση του κύκλου μαθημάτων, καθώς έχουμε πλέον αναπτύξει έξη!
Θεοδώρα Θυμιοπούλου
Μεταφράστρια
Η εκμάθηση της οθωμανικής γλώσσας με τα τουρκικά και τα αραβικά της στοιχεία θεωρώ πως είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για αρκετούς λόγους. Οι σπουδαιότεροι από αυτούς είναι πως αφενός εμπλουτίζει τις γνώσεις μας και μας δίνει τη δυνατότητα να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τον οθωμανικό, αλλά και τον αραβικό πολιτισμό, αφετέρου η γνώση γλωσσών γειτονικών λαών μας δίνει την ευκαιρία να τους κατανοούμε καλύτερα και ευκολότερα, αλλά και να αναπτύσσουμε περισσότερο τις μεταξύ μας ανθρώπινες σχέσεις. Η ορθή και κατανοητή εκμάθηση των γλωσσών αυτών μέχρι στιγμής, κατά τη γνώμη μου, έπασχε στην Ελλάδα, ήταν δηλαδή ανεπαρκής, είτε προσφερόταν μέσω φορέων που προωθούσαν παρόμοια προγράμματα είτε μέσω φροντιστηρίων. Για πρώτη φορά διαπίστωσα, μέσω του προγράμματος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, πως βελτιώνονται αισθητά και ουσιαστικά οι γνώσεις μου για τις γλώσσες αυτές, συνεπώς πιστεύω ακράδαντα πως το εγχείρημα αυτό θα πρέπει να συνεχιστεί και να επεκταθεί ακόμη περισσότερο.
Παναγιώτα Σούγια
Δημοσιογράφος-Εκδότρια βιβλίων
Έναν αιώνα πριν ο παππούς μου στη Σμύρνη μιλούσε και έγραφε τα οθωμανικά. Σήμερα νοιώθω ευτυχής που προσεγγίζω το παρελθόν μου μέσα από το γοητευτικό ταξίδι στη γλώσσα, την ιστορία, την κουλτούρα του τόσο λίγο γνωστού γείτονα.
Αναστασία Σταυρίδη
Αρχιτέκτων
Η Οθωμανική γλώσσα αποτελεί την βάση ενός πλούσιου πολιτισμού, σημαντικό τμήμα του οποίου είναι και η μουσική. Πιστεύω ότι η μουσική ενός λαού ως τρόπος επικοινωνίας, αλλά και ως τέχνη, είναι στενά συνδεδεμένη με την γλώσσα αυτού και με την τέχνη του λόγου και της γραφής. Συνεπώς το σεμινάριο "Οθωμανικής γλώσσας και παλαιογραφίας" στην ολοκλήρωση του θα μου δώσει τη δυνατότητα να μελετήσω σε βάθος την οθωμανική μουσική στην ιστορική της εξέλιξη, καθώς και τις αλληλεπιδράσεις που συντελέστηκαν με τους γείτονες πολιτισμούς.
Αθανασία-Αγράμπελη Τσέκου
Μουσικολόγος
Το σεμινάριο της Οθωμανικής Γλώσσας και Παλαιογραφίας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον και εξαιρετικά σημαντικό για τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα, τα οποία περιλαμβάνουν την Οθωμανική νομισματική και επιγραφική, κλάδοι οι οποίοι πρόσφατα αναπτύσσονται στη χώρας μας. Θα πρέπει επίσης να τονισθεί ότι είναι το πρώτο σεμινάριο του είδους, το οποίο διεξάγεται χωρίς δίδακτρα από ελληνικό δημόσιο ίδρυμα στην Αθήνα συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση των πολιτιστικών δεσμών μεταξύ των δύο χωρών.
Νίκος Πανουτσόπουλος
Αρχαιολόγος
Ως ζωγράφος ξεκινώντας το ταξίδι για την εικαστική διερεύνηση της παλαιογραφίας άρχισα να γνωρίζω την ομορφιά της οθωμανικής γλώσσας. Ελπίζω το ταξίδι αυτό να συνεχιστεί απρόσκοπτα μέχρι τέλους.
Αντώνιος Δ. Παναγόπουλος
Ζωγράφος
Θεωρώ ότι είναι πολύ χρήσιμο για μένα να διδάσκομαι οθωμανικά λόγω της επαγγελματικής και επιστημονικής μου ενασχόλησης, η οποία περιλαμβάνει τη χρήση των οθωμανικών αρχείων. Επειδή γνωρίζω τη σύγχρονη τουρκική γλώσσα, η εκμάθηση των οθωμανικών με βοηθά να καλλιεργήσω σε βάθος αυτές μου τις γνώσεις.
Βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέροντα τα μαθήματα οθωμανικής γλώσσας και παλαιογραφίας, διότι με φέρνουν σε επαφή με έναν πολιτισμό, με τα αρχιτεκτονικά μνημεία του οποίου έχω μέχρι σήμερα ασχοληθεί στο πλαίσιο των επαγγελματικών και επιστημονικών δραστηριοτήτων μου. Ελπίζω στη συνέχεια να μπορώ να διαβάζω τις επιγραφές αυτών των μνημείων. Θέλω, επίσης, να επισημάνω ότι το πρόγραμμα αυτό καλύπτει ένα σημαντικό κενό, δίνοντας τη δυνατότητα σε έλληνες επιστήμονες να μελετήσουν τα πολυάριθμα αρχειακά έγγραφα, καθώς και τις επιγραφές των αντικειμένων που φυλάσσονται σε ελληνικά μουσεία του Μικρασιατικού Ελληνισμού.
Αθηνά Χριστοφίδου
Αρχιτέκτων
Προϊσταμένη επί τιμή της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού
![C:\Users\Dimitris\Desktop\image_thumb[2].png](Course on Ottoman Language & Paleography-gr_clip_image010.gif)
